İnsanlar geçmişte yaşadıklarından daha uzun yaşıyorlar, kedilerin de daha uzun yaşıyor olması kedi popülasyonunun artmaya devam etmesini beklemek için birçok neden var.
Kedim insan yaşına göre kaç yaşında?
Her bir kedi insanlar gibi farklılık arz den bireylerdir ve onlar da ilerleyen yaşları kendilerine özgü farklıklarla gösterir. Birçok kedi, yaşa bağlı fiziksel değişikliklerle karşılaşmaya başlar. Her "kedi yılının" 7 "insan yılı" değerinde olduğu şeklindeki yaygın inanç tam olarak doğru değildir. Gerçekte, 1 yaşındaki kedi fizyolojik olarak 16 yaşındaki bir insana, 2 yaşındaki kedi 21 yaşındaki bir insan yaşına denktir. Bundan sonraki her yıl için her kedi yılı yaklaşık 4 insan yılı değerindedir. Bu formülü kullanarak, 10 yaşındaki bir kedi 53, 12 yaşındaki bir kedi 61 ve 15 yaşındaki bir kedi 73 yaşındaki insana benzer yaştadır.
Yaşlılık bir hastalık değildir
Yaşlanma doğal bir süreçtir. İlerleyen yaşa birçok karmaşık fiziksel değişiklik eşlik etse de yaşlılık başlı başına bir hastalık değildir. Yaşlı kedileri etkileyen birçok sağlık durumu düzeltilemez olsa da genellikle kontrol edilebilir. Yaşlı kedinizin mümkün olan en sağlıklı ve en yüksek yaşam kalitesine sahip olmasını sağlamanın anahtarı, hastalık riski oluşturabilecek faktörler hakkında bilgi sahibi olmak ve bunları azaltmak, hastalığı olabildiğince erken tespit etmek, hastalığın ilerlemesini geciktirmektir.
Kediler yaşlandıkça ne olur?
Yaşlanma sürecine birçok fiziksel ve davranış değişikliği eşlik eder.
• Genç kedilerle karşılaştırıldığında yaşlı kedilerin bağışıklık sistemi enfeksiyon nedenlerine karşı daha az koruyucudur. Yaşlanmayla ilişkili kronik hastalıklar, genellikle bağışıklık fonksiyonunu daha da bozar.
• Yaşlı kedilerde sık görülen birçok hastalığın sonucu olan dehidrasyon, kan dolaşımı ve bağışıklığı daha da azaltır.
• Yaşlı kedilerin derisi daha incedir ve daha az elastiktir, kan dolaşımı azalır ve enfeksiyona daha yatkındır.
• Yaşlı kediler, genç kedilere göre kendilerini daha az temizler, bu da bazen tüylerde karışıklık, deride koku ve enfeksiyon ile sonuçlanır.
• Yaşlanan kedilerin pençeleri genellikle fazla büyümüş, kalın ve kırılgandır.
• İnsanlarda yaşlanma ile ilgili değişiklikler hafıza kaybı ve kişilik değişiklikleri ile ilgidir. Yaşlı kedilerde de benzer semptomlar görülebilir. Bunlar, gezinme, aşırı miyavlama, yönelim bozukluğu ve sosyal etkileşimden kaçınma gibi değişikliklerdir.
• Yaşlı kedilerde işitme kaybı yaygındır.
• Gözlerdeki değişiklikler. Lenste hafif bulanıklık ve iriste (gözün renkli kısmı) dantelli bir görünüm yaşa bağlı yaygın değişikliklerdir. Fakat her iki durum da kedinin görmesini önemli ölçüde azaltmaz. Bununla birlikte çeşitli hastalıklar, özellikle yüksek tansiyon ile ilişkili olanlar kedinin görme yeteneğini ciddi ve geri döndürülemez şekilde bozabilir.
• Diş hastalıkları yaşlı kedilerde oldukça yaygındır ve yemeyi engelleyerek ciddi ağrıya neden olabilir.
• Pek çok hastalık iştah kaybına neden olsa da sağlıklı yaşlı kedilerde, azalan koku duyusu, yemeye olan ilginin kaybından sorumlu olabilir. Bununla birlikte, diş hastalığıyla ilişkili rahatsızlıklar yeme isteksizliğinin olası bir nedenidir.
• Böbrekler, yaşa bağlı işlev bozukluğuna yol açabilecek bir dizi değişikliğe uğrar; böbrek yetmezliği yaşlı kedilerde yaygın bir hastalıktır ve semptomları çok çeşitlidir.
• Dejeneratif eklem hastalığı veya artritis, yaşlı kedilerde yaygındır. Artritisli kedilerin çoğu açıkça topallamasa da kum kutuları, yiyecek ve su kaplarına erişimde merdivenlerden atlamak veya merdiven çıkmak zorunda kalırlarsa zorluk çekebilirler.
• Hipertiroidizm (genellikle aşırı aktiviteyle sonuçlanır), hipertansiyon (yüksek tansiyon, genellikle böbrek yetmezliği veya hipertiroidizmin bir sonucudur), şeker hastalığı, yangısal barsak hastalığı ve kanser bazen daha genç kedilerde görülse de yaşlandıkça kedilerde daha yaygın hale gelen koşullara örneklerdir.
Kedim hasta mı yoksa sadece yaşlılıktan mı?
Yaşlanan kedinizde gördüğünüz değişikliklerin sadece yaşlılıktan kaynaklandığını ve bu nedenle tedavi edilemez olduğunu asla varsaymayın. Kedi sahipleri genellikle kedilerinin davranışlarındaki değişiklikleri fark ederler, ancak bu değişiklikleri yaşlanmanın kaçınılmaz ve tedavi edilemez bir sonucu olarak görürler. Bununla birlikte, kedinizin davranışı veya fiziksel durumundaki herhangi bir değişiklik, veterinerinize başvurmanız konusunda sizi uyarmalıdır.
Hemen hemen her organ hastalığı veya ağrıya neden olan ve hareketliliği bozan herhangi bir durum, davranış değişikliklerine katkıda bulunur. Örneğin:
• Korkak bir kedi ağrı çekene kadar (örneğin diş hastalığından) veya daha az hareket edene kadar (örneğin eklem ağrısında) agresif hale gelmeyebilir.
• Genellikle yaşlanan kedilerde yaygın olan hastalıklardan (ör. böbrek yetmezliği, şeker hastalığı ve hipertiroidizm) kaynaklanan artan idrar üretimi, kum kabının beklenenden daha hızlı kirlenmesine neden olabilir. Artan kir ve koku, kedilerin uygun olmayan yerlere idrar yapmasına neden olabilir.
• Ağrılı artritisli kediler, kum kabına erişimde zorluk yaşayabilir. Bu tür kediler için kum kutusuna tırmanmak bile acı verici olabilir ve uygun olmayan yerlere idrar yapmasına neden olabilir.
Yaşlı bir kediyi sağlıklı tutmaya nasıl yardımcı olabilirsiniz?
Yakın gözlem, yaşlı kedinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olmak için sahip olduğunuz en önemli araçlardan biridir. Haftalık olarak temel fiziksel muayene yapmak isteyebilirsiniz. Veterinerinizden bunu nasıl yapacağınızı ve neye bakacağınızı göstermesini isteyin. İncelemeyi, normalde kedinizle etkileşim kurma şeklinizin devamı haline getirirseniz daha kolay olacaktır. Örneğin, kedinizin kafasını okşarken veya çenesini kaşıyorken üst dudaklarını baş parmağınızla veya işaret parmağınızla hafifçe kaldırın, böylece dişleri ve diş etlerini inceleyebilirsiniz. Aynı şekilde kulaklarını kaldırıp kulak kanallarını inceleyebilirsiniz. Kedinizi okşarken anormal topaklar veya yumrular olup olmadığını kontrol edebilir ve deri ve tüylerin sağlığını değerlendirebilirsiniz.
Tarama
Günlük fırçalama veya tarama, gevşek tüyleri toplar, yutulmalarını ve tüy yumağı oluşturmalarını önler. Fırçalama ayrıca kan dolaşımını ve yağ bezi salgılarını uyararak daha sağlıklı bir deri ve tüy elde edilmesini sağlar. Yaşlı kediler, gençken yaptıkları kadar sık temizlenme yapmazlar; bu nedenle tırnaklar haftada bir kontrol edilmeli ve gerekirse düzeltilmelidir.
Diş Fırçalama
Kedinizin dişlerini kedilere özel bir diş macunu ve fırçayla fırçalamak, diş hastalıklarını önlemenin tek yoludur. Diş hastalıkları yaşlı kedilerde daha yaygındır ve başka sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle ağız sağlığını korumak önemlidir. Çoğu kedi dişlerinin fırçalanmasına izin verir, ancak kedinizi birkaç hafta ila ayda diş fırçalamaya alıştırmanız gerekebilir. Kedinizin dişlerini nasıl fırçalayacağınızla ilgili talimatlar için internette videolar izleyebilirsiniz.
Doğru Beslenme
Çoğu kedi yaşlandıkça daha kilolu hatta obez hale gelir. Kediniz aşırı kiloluysa, veterinerinizden diyetinizi değiştirmenize yardımcı olmasını istemelisiniz. Böylece normal bir vücut kondisyonu yeniden sağlanabilir. Kediler aslında yaşlandıkça zayıflayabilir. Kilo kaybı, böbrek yetmezliği gibi çeşitli sağlık sorunlardan kaynaklanabilir ve özel diyetler bu sorunların yönetiminde yardımcı olabilir.
Stresi Azaltma
Mümkün olduğunca çevresel stresi azaltmak çok önemlidir çünkü yaşlı kediler genellikle değişime daha az adapte olurlar. Belli bir süre başka bir yerde kalacak yaşlı kediler için özel alanlar oluşturulmalıdır. Battaniye veya oyuncak gibi tanıdık bir nesne, yabancı bir ortamda kedinin strese girmesine engel olabilir. Daha iyi bir alternatif, kedinin kendi evinde bir komşu, arkadaş veya akraba tarafından bakılmasıdır. Yeni bir evcil hayvan getirmek, yaşlı kediler için travmatik bir deneyim olabilir ve mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Yeni bir eve taşınmak da aynı derecede stresli olabilir, ancak duygusal karışıklık dönemlerinde yaşlı kediye daha fazla ilgi gösterilerek stres hafifletilebilir.
Kediler, hastalıkları gizlemede uzmandırlar. Yaşlı kediler de bundan istisna değildir. Bir kedinin ciddi bir problemi olması yaygındır, fakat durum ilerleyene kadar herhangi bir belirti göstermeyebilir. Hastalıkların çoğu erken teşhis edildiğinde ve tedavi edildiğinde daha başarılı bir şekilde yönetilebildiğinden, yaşlı kedi sahiplerinin davranışlarını ve sağlıklarını dikkatlice izlemeleri önemlidir.
Veterineriniz size nasıl yardımcı olabilir?
Gözlemlerinizin kedinizin hastalığını erken aşamalarda tespit etmesine yardımcı olabileceği gibi, düzenli veteriner muayeneleri de hastalığı erken aşamalarda tespit etmesine yardımcı olabilir. Veteriner hekiminiz, sağlıklı yaşlı kedinizi daha genç bir kediye göre daha sık gözlemlemenizi önerebilir. Kedinizin bir sağlık sorunu varsa daha sık gözlemler gerekli olabilir. Kedinizin muayenesi sırasında veteriner hekim, her organ sistemini değerlendirmek için eksiksiz bir sağlık ve davranış anemnezi alacak, kedinizin kilosu ve vücut kondüsyonunu kontrol edecek ve önceki değerlendirmelerle karşılaştıracaktır. Yılda en az 1 kez kan testleri, dışkı muayenesi ve idrar tahlili dahil olmak üzere belirli testler önerilebilir. Böylelikle bozukluklar erken tespit edilip tedavi edilebilir ve devam eden sağlık problemi değerlendirilebilir. Her ikisi de yaşlı kedinizi sağlıklı tutmak için yardımcı olacaktır.
Yaşlı bir kedi sahiplenmeli miyim?
Özel ilgiyi hak eden bir kedi grubu da barınaklardaki yaşlı kedilerdir. Yavru kedilerin sevimlilikleri nedeniyle yaşlı kediler genellikle kedi sahiplenmeyi düşünen insanlar tarafından göz ardı edilir. İnsanlar zihinlerini açık tutarsa, mükemmel evcil hayvan olacak ve her evi aydınlatacak sayısız yaşlı kedinin olduğunu göreceklerdir. Barınaklardaki yaşlı kediler genellikle daha sakindir ve onları evlerine götürecek kadar iyi olan herkese harika bir arkadaşlık sağlayabilir. Bir dahaki sefere barınağa girdiğinizde, bu yetişkin kedi için biraz zaman ayırın. Onları eve götürmek, her ikinizin de hayatını daha zengin, daha mutlu ve daha tatmin edici hale getirebilir.
