Kedilerde Deri Problemleri

Vücudun hemen hemen her yerinde ortaya çıkan deri kalınlaşmaları genel olarak eozinofilik granülom olarak adlandırılır. Bu tür lezyonların çoğu bağışıklık sistemi hücrelerinin (eozinofiller) parazitlerin istilasına karşı koymak için aşırı yangısal kimyasallar salındığında ortaya çıkar. Bu kimyasallar kaşıntı, şişkinlik ve yangı gibi alerji semptomları gösterir. Bu lezyonların nedenleri parazit istilasından ziyade pire, sivrisinek veya akar ısırıklarının neden olduğu alerjik reaksiyonlardır. Bu reaksiyonlar ilaçlar, alerjiye neden olan gıdalar ve polen gibi çok çeşitli nedenlere bağlı sistemik reaksiyonları içerebilir.
Eozinofilik granülom kompleksi 3 farklı formda oluşur. Bunlar, eozinofilik granülom, eozinofilik plak ve eozinofilik ülserdir. Bazı kediler bu dermatolojik sorunlardan sadece birini yaşarken bazılarında iki veya üçü aynı anda şekillenebilir. Üçünün de kendine özgü özellikleri vardır.
En yaygını eozinofilik granulomdur. Lezyonlar genellikle kabarık, doğrusal, sarımsı pembe renktedir. Klinik bulgularda büyük farklılıklar vardır, yumru veya tümör gibi görünen şişlikler şeklinde de olabilir. Lezyonlar kedinin herhangi bir yerinde ortaya çıkabileceği gibi daha çok ağızda ve bacaklarda görülür.
Eozinofilik plaklara daha az rastlanır. Kırmızı, ürtiker gibi görünür ve daha çok abdomen ve uyluk bölgesinde şekillenirler. Ağrısız bir ülser, genellikle kedide üst dudağın bir veya her iki tarafında görülen püstüler bir yara olarak tanımlanır.
Çoğu olguda lezyonlar kendiliğinden kaybolur. Ancak kaşıntı devam ederse lezyonlar sekonder enfeksiyona dönüşebilir. Eğer lezyon başın arkasındaysa kedi orayı durmadan kaşıyarak deriyi saatler içinde açıp yarayı hızlı bir şekilde kötüleştirebilir. Diğer yandan bazı lezyonlar aylarca devam edebilir, eğer kedi kaşımazsa kendiliğinden kaybolabilir.
Teşhis genellikle klinik semptomlara göre konur. Bazen deri biyopsisi gerekebilir. Kedinin davranışlarının da dikkatli incelenmesi gerekir. Örneğin yaz geceleri sivrisineklerin çok olduğu vakitlerde kedi dışarı çıkıyorsa ve lezyonlar yazın artıyorsa sebebinin sivrisinek kaynaklı olduğu anlaşılır.
Steroidlerle tedavi genellikle lezyonların kaybolmasına neden olur. Yaranın enfekte olduğu durumlarda antibiyotik tedavisi gerekir.
Kedinizi ısıran böcek ve sineklerin olduğu ortamlardan uzak tutarak, uygun sinek ve böcek kovucuları kullanmak, kedilerde alerjiye neden olan yiyeceklerin kullanımından uzak durmak gibi önlemlerle hastalık riskini azaltılabilir.
Deri mantarı dünya çapında kedi popülasyonunu etkileyen ve yaygın olarak görülen bir problemdir. Enfekte hayvanın derisinde kızarıklık, kaşıntılı halka şeklinde kılların döküldüğü (alopesik) alanlar oluşur.
Mantarlar, konakçı vücuduna girer girmez el ve tırnağın ana yapısını oluşturan protein içerikli keratini sindirerek beslenirler. Mikroskobik olan bu mantarlar keratini tükettikçe hızla çoğalır ve milyonlarca spor (tek hücreli üreme gövdesi) oluşturur.
Mantar etkenleri kedi derisiyle temas ettikleri zaman birkaç farklı durum meydana gelir:
• Kedi kendisini yalamasıyla mantar etkenlerini süpürülebilir.
• Mantar etkenleri daha güçlü bir mikroorganizmayla rekabeti kaybederek sonunda yok olabilir.
• Herhangi bir yan etki oluşturmadan mantar etkenleri deride yaşayabilir.
• Ya da en kötü durumda, hayvanın derisinde ürer ve bir hastalık olan dermatitise (dermatofitozis-deri mantarı) neden olur.
Sağlıklı kedilerde mantar, tedavi edilmediği taktirde muhtemelen kendiliğinden iyileşen fakat yine de hafife alınacak bir durum değildir. Tedavi edilmezse bu evre genellikle 9 aydan 1 yıla kadar sürer. Bu sürede kedinin derisindeki tüyler giderek dökülüp kellik meydana gelir. Bu durum deride yara ve enfeksiyon riskini arttırır.
Mantar, enfekte bir kediyle temas edildiğinde insana bulaşan bir hastalıktır. Bu yüzden kediler için olduğu kadar insanlar için de önemli bir tehdit oluştur.
Kedilerdeki mantarda en yaygın klinik bulgular:
• Kıl kayıplı dairesel alopesik alanlar
• Kırık ve fırça gibi kıllar
• Pul pul olmuş veya kabuklu deri
• Deri veya kıl renginde değişiklik
• Deride yangılı alanlar
• Aşırı yalama ve kaşıma
• Kepeklenme
• Patiler veya tırnak tabanlarında enfeksiyon
Eğer hekiminiz mantardan şüpheleniyorsa pire alerjisi gibi benzer dermatolojik nedenlerin varlığını elemeye çalışacaktır.
Hekim kedinin derisini Wood lambasıyla incelediğinde: ultraviyole ışık altında etkenle kaplı kılın sarımsı yeşil renkle parıldamalarını görür. Floresan rengi veren kıllar mikroskobik olarak incelenir.
Mantar teşhisi konmuşsa tedavi genellikle enfekte bölgelere lokal mantar ilaçları veya sistemik ilaçların kullanılmasıyla yapılır. Eğer çoğu bölgede lezyonlar şekillenmişse banyo uygulamaları yapılabilir. Kedilerdeki mantarın iyileşmesi için 6 hafta, bazı durumlarda daha da fazla tedavi gerekir.
Kedilerde yiyecekler veya çevresel faktörlere karşı gelişen alerjilerin teşhisi ve tedavisi oldukça zor olabilir. Kedilerde parlak kıl yapısı hoşa giden bir durumken kıl örtüsündeki kötü görüntü can sıkıcı olabilir. Beslenme yetersizlikleri, gıda veya çevresel alerjenler, parazitler, mantarlar, viral ve bakteriyel enfeksiyonlar kolay kopan kıllara (aşırı kıl dökülmesi), alopesi (kellik) gibi problemlerden açık yaralara kadar değişen deri problemlerine neden olur.
Kediler, gıdalarındaki besinlerin emilimi ve besleyiciliği tam olan kaliteli bir mama ile besleniyorsa deri problemlerinin sebebi gıda kaynaklı değildir. Eğer kedinizin sindirim sistem hastalıkları varsa, yetersiz ev yapımı yiyecekler veya insan yiyecekleri ile beslenirse kedinizde ishal, kusma veya deri problemlerine neden olabilir.
Kedilerde deri problemlerinin diğer bir nedeni de alerjilerdir ve teşhisi için çeşitli testler gerekir. Alerjik problemler diğer deri problemlerinden daha sık karşımıza çıkar. Alerjinin yiyeceklere, polenlere, ilaçlara veya diğer nedenlere bağlı olup olmadığı her zaman ayırt edilemeyebilir. Bazı kedilerin çevresel alerjenlerin neden olduğu alerjik dermatitise genetik yatkınlıkları (atopi) bulunur. Saf ırk kedilerdeki bu genetik yatkınlık diğer kedilere oranla daha yüksektir. Alerjilere pire ısırığı, polen gibi nedenler de neden olabilir fakat daha çok gıda alerjileri görülür. Çevredeki tozlar ve mamanın saklandığı yerdeki böcekler kuru mamayı kontamine edebilir. Kedinizin bunlara alerjisi olmadığı sürece alerji sağlık açısından sıkıntılı bir durum değildir.
Düzelme Hızlı Şekilde Gerçekleşmez
Kedinizin alerjisi varsa yapılacak tedavi bulguları hafifletmektir. Ancak bu durumun tamamen iyileşmesi beklenmemelidir. Alerjiler sonsuzdur. Artıp azalabilir fakat tamamen iyileşmezler. Veterineriniz alerji nedenini çözmenize yardımcı olacaktır. Gerekirse sizi bir dermatoloji uzmanına yönlendirir.
Kedinizin diyetinde yağ asidi eksikliği varsa esansiyel yağ asidi ilavesi yapmanız yardımcı olabilir. Balık yağında bulunan omega-3 ve tahıllarda bulunan omega-6 yağ asidi kombinasyonları düşük dozda antienflamatuar gibi davranır. Esansiyel yağları yenileyip derideki yangı moleküllerini azaltarak kedinizin kaşıntı eğiliminin daha az olmasını sağlar. Yağ asidi ilavesi yararlı olsa da kesin etkili değildir. Çok fazla yağ asidi, zararlı etkileri olduğundan diyete yağ asidi ilavesi için hekiminize başvurmalısınız.
Kediler hipoalerjenik mama ile beslendiğinde bazı deri problemleri düzelir. Bu tür mamalara E vitamini ve esansiyel yağ asitleri ilave edilmiştir. Kaşıntısı olan kedilerde bu tür mamalar tercih edilebilir. Olumlu yanıt almanız 7-30 gün sürebilir. Özel mamalar diğer mamalara göre daha pahalıdır. Bazı kediler için iyi gelseler de kıl dökülmesi olan ve alerjik reaksiyonlara genetik yatkınlığı olan kedilere fayda sağlamayabilir. Diyet değişikliğinden 30 gün sonra herhangi bir iyileşme görmezseniz hekiminize danışmalısınız.
Veteriner hekim alerjik reaksiyonun nedenini belirlemek için deri kazıntısı, alerji testleri uygulayabilir. Alerjen belirlendikten sonra tedavinin ilk şartı onu çevreden uzaklaştırmaktır.
Kedinizi ev yapımı yiyecekler ile beslemek istiyorsanız dikkat etmeniz gerekir. Evde hazırlanan yiyecekler diğer problemlere yol açmaması için dengeli ve eksiksiz hazırlanmış olmalıdır. Ev yemekleri iyi yapılırsa çok besleyici olabilir. Fakat mamayı bırakıp ev yemeklerine geçiş yapmadan önce kediniz için eksiksiz besin hazırladığınızdan emin olmak için kediler için profesyonel yemek tariflerine göz atmalısınız.