Kedilerde Yaşlılığa Bağlı Bilişsel İşlev Bozukluğu

Evlerde kedi sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bu artışın çoğu şüphesiz, artan sayıda insanın evde kedi sahip olmaktan elde ettiği zevkten kaynaklanıyor. Ancak artış, genel olarak kedilerin geçmişte olduğundan daha uzun yaşadıkları gerçeğine de bağlanabilir. Daha iyi bakım, daha iyi beslenme ve veteriner hekimlik alanındaki gelişmelerin bir sonucu olarak bir kedinin 20-21 (İnsanda 96-100 yaş eşdeğeri) yaşına kadar yaşaması alışılmadık bir durum değildir.

Ancak bu iyi haberin bir de dezavantajı vardır. Kediler yaşlandıkça insanlar gibi yaşlanmayla ilişkili bozukluklara giderek daha duyarlı hale gelirler. Yaşlandıkça organları kademeli olarak daha az verimli çalışır, örneğin bağışıklık sistemlerinin gücü doğal olarak azalır. Yaşla ilgili kedi bozukluklarının en rahatsız edici ve bazı açılardan en şaşırtıcı olanı, belirtileri Alzheimer hastalığı ve yaşlılık bunaması olan insanlarda görülenlere benzeyen, giderek güçten düşüren bir durum olan bilişsel işlev bozukluğudur.

Bilişsel işlev bozukluğunun davranışsal belirtileri, 10 yaş veya daha büyük kedilerde fark edilir. Belirtiler arasında evden uzaklaşıp alışılmadık bir bölgeye gitme, oynamaya ilgi eksikliği, aşırı uyku, değişen uyku ve uyanıklık döngüleri, uzun süre uzaya ya da duvarlara boş boş bakma, yiyecek ve suya kayıtsızlık, kum kabının dışına idrar yapma ve dışkılama ve genellikle gece yarısı beklenmedik yüksek sesle bağırma vardır.

Tuhaf davranışlardan bazıları, kedilerin yaşlandıkça kötüleşen fiziksel duruma veya yaşlı kedilerde yaygın hastalıklara bağlanabilir. Örn. artritis ağrısı yıllar içinde artabilir ve eskiden atletik bir kedinin yıllar geçtikçe çarpıcı bir şekilde yavaşlamasına neden olabilir. Böbrek yetmezliği, kum kabının aşırı idrar ile kirlenmesine neden olarak, titiz kedilerin idrar için alternatif yerler bulmasına neden olacak davranışı etkileyebilir. Artritis ayrıca bir kedinin zamanla kum kabına girmesini de engelleyebilir. Hipertiroidi veya hipertansiyonlu kedilerde gece miyavlama nispeten yaygındır ve hipertansiyon ayrıca retina dekolmanı ve körlüğe neden olarak anksiyete ve kafa karışıklığına yol açabilir. Ağrılı diş hastalıkları, kedinin daha genç yaşta gösterdiği istekle mama kabına gitmesini engelleyebilir.

Bilişsel işlev bozukluk belirtileri nörolojik bir bozukluğa bağlı olabilir. Bilişsel işlev bozukluğu ile ilgili bir kediyi incelerken sanki kedi kendi dünyasındaymış gibi davranır, uyarılara yanıt vermez, kendi etrafında döner veya bir köşeye sıkışıp orada kalır. Bu nörolojik olarak bir ön beyin sorunu olarak değerlendirilebilir" şeklinde ifade etmektedir. Ön beyin, beynin en büyük kısmı olan serebrum'u içerir, bu da kedinin çevresine tepkisini, görme, işitme, uyuma ve yeme gibi hayati fonksiyonları kontrol eder. Beynin bu kısmından kaynaklanan anormal davranışlar, enfeksiyon, tümör, travma veya metabolik bir hastalık gibi çeşitli fiziksel sorunlardan kaynaklanabilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve beyin omurilik sıvısı analizi beyindeki fiziksel bir sorunu ortaya çıkarmada başarısız olursa, sorun muhtemelen bir davranış uzmanı veya veteriner psikiyatrist tarafından tedavi edilmelidir.

Hayvan davranış uzmanları, kedi sahiplerinin yaşlılığının neden olduğu sorunların ilerlemesini geciktirmede önemli bir rol oynayabileceğini belirtiyorlar. Öneriler arasında; kedileri yaşlanmanın etkilerini geciktirdiği düşünülen maddeler olan E vitamini ve antioksidanlar açısından zengin bir diyetle besleyin, kediyi strese sokabilecek başka bir hayvanı eve getirmekten kaçının, kum kaplarının kolay erişimi için alçak kenarlı rahat bir şekilde erişilebilir olduğundan emin olun. Yaşlı kedi merdivenlerden inip çıkmakta güçlük çekiyorsa, evin her yerine rampalar hazırlayın. Kediyi rutin kontroller için veteriner hekime götürün, böylece hastalıklar erken tespit edilir ve tedavi edilebilir.