Başka bir bireye hükmetme veya onları sindirmeyi amaçlayan düşmanca veya şiddet içeren davranış olarak tanımlanan saldırganlık (agresyon), kedilerde oldukça yaygın bir davranış sorunudur. Kedilerde saldırganlık nedenleri hem tetikleyiciler hem de hedefler açısından karmaşık olabilir ve bu da saldırgan kedi davranışını ortadan kaldıracak stratejiler bulmayı zorlaştırır.
Kedilerde saldırganlık davranışının sonucu olarak, diğer kediler ve insanlardaki yaralanmalar, saldırgan kedileri barınaklara bıraktıracak kadar önemli olabilir. Yakın zamanda yapılan bir araştırma, davranışsal nedenlerle barınaklara bırakılan kedilerin %27'sinin saldırganlık nedeniyle bırakıldığı bildirdi. Bu yüksek riskler göz önüne alındığında, başarılı bir şekilde müdahale etmek için bir plan geliştirmek için kedi sahiplerinin evcil hayvanlarının saldırganlık davranışlarının nedenini anlamaları önemlidir.
Sebepleri ne olursa olsun, bir kedinin korkulu veya saldırgan olduğunun işaretlerini tanımak, evcil hayvanların ve insanların yaralanmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bu ipuçları iki kategoriye ayrılabilir: Yüz ve kafada gözlenenler ve vücut duruşu ile ifade edilenler.
Saldırganlık belirtileri arasında gözbebekleri büyümesi, başın arkasına doğru düzleşmiş kulaklar, tüyler kalkık halde dik tutulmuş kuyruk sayılabilir. Korkunun belirtilerinde ise gözbebekleri büyümüş, kulaklar düzleştirilmiş ve dışa doğru tutulmuş, bıyıklar yüze düzleştirilmiş veya aşağı doğru bastırılmış, kuyruk vücuda sıkıca sarılmış veya sıkışmış, yüzüstü yatarken baş yukarı doğru tutulmuştur.
Kedilerin gösterebileceği birkaç farklı saldırganlık türü vardır ve bazı durumlarda, bir kedi aynı anda birden fazla tür sergileyebilir. İşte her tür kedi saldırganlığını yönetmek için bazı genel ilkeler:
Erken müdahale en iyisidir.
Her tür fiziksel ceza, bir kedinin korkusunu veya endişesini artırabilir ve saldırganlığı kötüleştirebilir.
İlaçlar ancak yalnızca davranış ve/veya çevresel değişikliklerle birlikte yardımcı olabilir.
Saldırganlığı tanımak ve saldırgan bir kediyi fiziksel temas olmadan ürkütmek genellikle etkilidir.
Kedileri saldırgan yaptığını bildiğiniz durumlardan kaçının. Bölgesel saldırganlık bölümünde açıklandığı gibi, birbirlerine karşı saldırgan davranan kedileri ayırın ve pozitif pekiştirmeyle yavaşça yeniden kaynaştırın. Ödül mamaları, saldırgan olmayan davranışların mükemmel ve olumlu uygulayıcılarıdır.
Bu broşürde ana hatları verilen teknikler kullanılarak yönetilemeyen saldırganlık, bir veteriner davranış uzmanına danışmayı gerektirebilir. Burada sunulan bilgileri veterinerinizle yakın iş birliği içinde kullanmanız önemlidir.
Saldırgan bir kediyi yönetmenin ilk adımı, saldırgan davranış için tıbbi bir neden olmadığından emin olmaktır. Hipertiroidizm, osteoartritis, diş hastalığı ve merkezi sinir sistemi sorunları gibi hastalıklar saldırganlığa neden olabilir. Bu nedenle saldırgan kedileri davranış ve/veya çevresel değişiklikler yoluyla yönetmeye çalışmadan önce bir veteriner hekime danışın. Bir veteriner hekim hastalık sorunlarını ortadan kaldırdığında, saldırganlığın türünü belirlemek, nedenini anlamak ve müdahale etmek için bir plan geliştirir.
Saldırganlık Türleri
Kediler çeşitli nedenlerle saldırganlık sergileyebilir. Farklı saldırganlık türleri farklı şekilde yönetilebileceğinden, bir kedinin saldırgan davranışının nedenini belirlemek önemlidir. Aşağıdakiler, kedi saldırganlığının genel kategorileri ve bunların her birine nasıl hitap edilebileceği ile bilgiler sağlayacaktır.
Oyun Saldırganlığı
Beraber büyütülmemiş veya oyun oynama fırsatlarından yoksun olan genç kediler ve yavru kediler en çok oyun saldırganlığını gösterir. Uygun oyunu öğrenmek, bir kedinin sosyalleşmesinin önemli bir parçasıdır ve bu, normalde yavruluk arkadaşlarıyla geçirilen süre boyunca gerçekleşir. Kediler, yavruluk arkadaşları onlarla oynamayı bıraktığında veya misilleme yaptığında çok sert ısırdıklarını veya kaşıdıklarını öğrenirler. Erken yaşamlarında tek başına yetiştirilen kediler bu önemli dersi alamayabilir.
Saldırmak üzere olan kediler genellikle kuyruklarını ileri geri sallarlar, kulakları geriye doğru düşürürler ve göz bebekleri çok genişler. İster hayvan ister insan olsun hedeflerini takip edebilirler ve hedefleri geçerken genellikle saklandıkları yerden üstlerine atlarlar.
Oyunda saldırganlığa müdahale etmek için, önce saldırgan davranışın ne zaman ve nerede ortaya çıkacağına dair bir model olup olmadığını belirleyin. Öyleyse, kedinin dikkatini oyunla oyalayarak veya kedinin atlamadan önce yatağın altında saklanması gibi davranışı teşvik eden yerlere erişimi reddederek saldırganlığı önleyin. Tasma üzerindeki zil, bir kedinin saldırgan davranıştan önce ve sırasında nerede olduğunu işaret etmede yardımcı olabilir.
Bir teneke kutudan gelen bir patlama sesi veya tıslayan bir kedi gibi saldırgan davranışları birkaç saniyelik gürültülü caydırıcılarının kullanılması, kediyi ürkütmek ve dikkatini başka yöne çevirmek için yardımcı olabilir. Amaç kediyi korkutmak değil, dikkatini dağıtmak ve dikkatini yeniden odaklamaktır. Bu zamanlarda bir kediyi asla fiziksel olarak cezalandırmayın, hatta ona dokunmayın, çünkü bu bir kedinin insanlardan korkmasına neden olabilir veya oyun olarak yorumlanabilir, bu da yanlışlıkla saldırgan davranışı ödüllendirebilir. Uzaklaşmak ve saldırganlık gösteren bir kediyi görmezden gelmek, ona uygunsuz bir şekilde agresifçe oyununun hiçbir oyunla sonuçlanmadığını öğretebilir.
Bir kediyi oyun saldırganlığından uzaklaştırmak için kullanılan nesneler ellerinizden uzakta tutulmalıdır, böylece kedi oyuncağa saldırganlığını açığa çıkarırken sizi ısırmaz veya tırmalamaz.
Korku Saldırganlığı
Bu tür bir saldırganlık, kedi yeni bir insan, hayvan veya gürültü gibi alışılmadık bir uyaranla karşılaştığında veya kedi veteriner hekime gitmek gibi hoş olmayan olaylarla ilişkilendirdiği bir deneyime maruz kaldığında görülebilir.
Korku saldırganlığı gösteren kediler, kulaklarını başlarına doğru düzleştirebilir, tıslayabilir, dişlerini gösterebilir veya kuyruğu vücutlarının altına sıkıştırarak yere çömelebilir ve tüyleri dik durabilir.
Korku saldırganlığıyla baş etmenin en iyi yolu, korkulu bir tepki üreten durumları belirlemek ve bunlardan kaçınmaktır. Bir durumdan kaçınılamazsa, kediyi uzaktan korkuya neden olan uyarana kısaca maruz bırakarak ve ardından saldırgan olmayan davranışları yiyecek ve övgü ile ödüllendirerek kademeli duyarsızlaştırma girişiminde bulunabilirsiniz.
Saldırgan bir kediyi teselli etmemek çok önemlidir, çünkü bu saldırganlığın onayı olarak algılanabilir. Geri çekilmemek veya korku göstermemek de önemlidir, çünkü bu, kedinin istediği geri çekilmenizse davranışı güçlendirebilir. Dikkat dağıtmak, korku saldırganlığıyla baş etmenin daha iyi bir yoludur.
Sevme Kaynaklı Saldırganlık
Bilinmeyen nedenlerden dolayı, bazı kediler sevilirken aniden saldırgan hale gelebilir. Olası açıklamalar arasında aşırı uyarılma ve kedinin sevilmesi bittiğinde kontrol etme girişimi yer alır. Taşıma, banyo, okşama ve tırnak kesme de bu tür saldırganlığa neden olabilir. Çoğu durumda, kedi agresifleşmeden genişlemiş göz bebeklerini, kuyruğunu kaldırdığı ve kulakları kafasında geriye doğru hareket ettirdiğini gösterecektir.
Sevme kaynaklı saldırganlığı olan bir kediyi yönetmek için, sahipler ani veya isteksiz sevmekten, her türlü fiziksel cezadan veya kısıtlamadan ve kediyi yemek yerken kaldırmaya veya onunla etkileşime girmeye çalışmaktan kaçınmalıdır. Bir kediyi, saldırganlık belirtisi olmadan kısa, hafif okşanmaya izin verdiği için yiyecek ikramı ile ödüllendirmek de yardımcı olabilir. Zamanla, sahipler okşama süresini kademeli olarak artırabilir, ancak herhangi bir saldırganlık belirtisi olduğunda, kedi sahibi sevmeyi bırakmalı ve fiziksel temas olmadan kedinin sakinleşmesine izin vermelidir. Bu tür bir saldırganlık sergileyen, genellikle kedileri sevmek isteyen ancak yaklaşmakta olan saldırganlığın görsel ipuçlarını kaçıran küçük çocukların yanında olan kedileri kontrol etmek özellikle önemlidir. İdeal olan, küçük çocuklar ile sevme kaynaklı saldırganlık geçmişi olan bir kedi arasındaki fiziksel temas önlenmelidir.
Yönlendirilmiş Saldırganlık
Bir kedi bir uyaranla heyecanlandığında, ancak doğrudan yanıt veremediğinde, kedi saldırganlığını bir insana veya başka bir kediye yönlendirebilir. Yönlendirilmiş saldırganlığı tetikleyen yaygın uyaranlar arasında yüksek sesler, bir pencereden baktığında dışarıdaki uyaranlar veya başıboş bir kediyi görmek veya evdeki başka bir kedi ile tartışmak sayılabilir. Bazen saldırganlık, evdeki kediler arasındaki saldırgan bir etkileşimden sonra bir insana yönlendirilebilir.
Bu tür saldırganlığı önlemenin en iyi yolu, örneğin kediniz pencereden bakıp saldırganlaşıyorsa perdeleri kapatmak, başıboş kedileri pencereden uzak tutmak için caydırıcılar kullanmak veya evdeki kediler arasındaki saldırgan etkileşimleri önleyerek uyaranları ortadan kaldırmak veya bunlardan kaçınmaktır.
Ağrı Kaynaklı Saldırganlık
Acı çeken kediler, dokunma, hareket veya ağrıyı kötüleştirebilecek belirli aktivitelerden kaçınmak için insanlara veya diğer evcil hayvanlara karşı saldırgan davranabilir. Örneğin osteoartritisli kediler eklemlerine dokunulmasına veya manipüle edilmesine kızabilir ve tepki olarak tıslayabilir, ısırabilir veya çizebilir. Nadiren, bazı kediler, muhtemelen daha önce yaşadıkları acıdan kaçınmak için vücutlarının bir kez ağrılı kısımları iyileştikten sonra bile saldırgan davranmaya devam edebilir.
Sahipleri, kedilerin vücudunun ağrılı kısımlarına dokunmaktan kaçınarak ve ağrı kontrolü için etkili bir tedavi planı oluşturmak üzere veteriner hekimle birlikte çalışarak ağrının neden olduğu saldırganlığı yönetebilirler.
Statü Kaynaklı Saldırganlık
Kediler, sosyal egemenlik kurmak istediklerinde insanlara veya diğer evcil hayvanlara karşı zaman zaman saldırganlık belirtileri gösterebilir. Kapıları vücutlarıyla kapatan veya geçerken diğer kedilere saldıran kediler bu tür davranışlar sergiliyor olabilir.
Statü kaynaklı saldırganlığı ele almanın en iyi yolu, rahatsız edici bir kediyi tamamen görmezden gelmektir. Saldırgan bir kediye oyun ve yiyecek ödülleri dahil olmak üzere verilecek ödüller yalnızca rahatladığında verilmelidir. Rahatlamış bir kedi tıslama ya da hırlama yapmaz, gözbebekleri normal boyuttadır, kulakları dik tutulur ve kuyruk yukarı doğru normal bir kuyruk duruşuna sahiptir.
Bölgesel Saldırganlık
Kediler bölgelerini kurma ve koruma eğilimindedir. Yeni kedilere ve bazen yerleşik alanlarına giren diğer hayvanlara veya insanlara karşı saldırganlık gösterebilirler. Bazı durumlarda, kediler daha önce kabul edilen ancak hastanede kalış gibi evden uzakta olan evin kedilerine bile saldırabilir. Bu saldırganlık, genellikle yeni olan bireye saldırmak, kovalamak ve vurmak şeklinde olabilir. Bölgesel saldırganlıkla uğraşırken akılda tutulması gereken en önemli şey, acele/ani bir giriş yapmamaktır. Yeni veya geri dönen kediler, ayrı tuvalet kutusu, su ve yiyeceklerle ayrı odalara kapatılmalıdır. Birkaç gün sonra, yeni veya geri dönen kediyi saldırgan kediyle değiştirin ve kapıyı yaklaşık 30 dakika kapatın, ardından yeni getirilen/yeniden gelen kediyi kendi odasına ve saldırganı evin geri kalanına geri götürün. Bu, birkaç gün boyunca her gün tekrar edilebilir.
Bir sonraki adım, kedileri aynı odanın zıt uçlarına taşıyıcılarda veya askılı tasmalarla yerleştirmektir. Böylece birbirlerini görebilir ve koklayabilir, ancak etkileşimde bulunamazlar. Kedileri, beslenmenin olumlu deneyimini diğer kedinin varlığıyla ilişkilendirecek şekilde besleyin. Yemek yemiyorlarsa, onları birbirinden uzaklaştırın. Bu adım, her seferinde kediler arasında daha küçük bir mesafe olacak şekilde birkaç gün içinde tekrar tekrar yapılmalıdır. Son olarak, kediler birbirlerinin mevcudiyetine kısıtlama olmaksızın alıştıktan sonra, onları aynı odaya, belli bir mesafeden salıverin ve besleyin. Herhangi bir saldırganlık belirtisi ortaya çıkarsa, kediler sakinleşene kadar aynı odada tutmaya ve beslemeye devam edin. Bu süreç, kediye bağlı olarak haftalar veya aylar sürebilir. Bazı durumlarda, olumsuz etkileşimleri önlemek için hekiminizin bir veya her iki kediye ilaç yazması gerekebilir, ancak ilacın yukarıda ana hatları verilen kademeli duyarsızlaştırma süreciyle birlikte kullanılması gerektiğine dikkat etmek önemlidir.
Ciddi şekilde yaralanabileceğiniz için, savaşan kedilerin arasına asla elinizi veya başka bir vücut parçanızı koymamanız çok önemlidir. Agresif kedileri ayırmak için karton, ahşap veya plastikten yapılmış paneller gibi bariyerlerin kullanılması çok etkili olabilir.
Anne Saldırganlığı
Yakın zamanda doğum yapmış ve emziren anne kedi, yavruları veya kendisine yaklaşan kişilere karşı saldırganlık gösterebilir. Sahipleri anne kedi ve yavrularına sessiz, az stresli bir ortam sağlamalı, ziyaretçileri minimumda tutmalı ve saldırganlık gözlemlediklerinde anne ve yavru kedilerle temastan kaçınmalıdır. Anne saldırganlığı genellikle yavru kediler büyüdükçe ve daha bağımsız hale geldikçe azalır.
Kediler Arası Saldırganlık
Erkek kediler ve (nadiren de dişi kediler), 2-4 yaşları arasında sosyal olgunluğa yaklaştıkça diğer erkek kedilere karşı saldırganlık gösterebilirler. Bu davranışı ele almanın ilk adımı, ilgili tüm kedileri kısırlaştırmaktır, çünkü cinsel hormonlar bu tür saldırganlıkta önemli bir rol oynayabilir. Bölgesel saldırganlık da yukarıda açıklandığı gibi bir rol oynayabilir. Kısırlaştırma durumu iyileştirmezse kediler yukarıda belirtilen teknik kullanılarak ayrılmalı ve yeniden bir araya getirilmelidir.
