Birçok kedi sahibi, kedilerinin mobilya ve halıları çizmesinden, kumaş çiğnemesinden veya ev bitkilerini çiğnemesinden şikayet eder. Bu yıkıcı davranışlar yalnızca değerli eşyaları yok etmekle kalmaz, aynı zamanda kedinin sağlığına da zarar verebilir. Yaygın bir yanılgı, kedilerin ev eşyalarına zarar verdiklerinde "intikam peşinde" olduklarıdır, ancak bu davranışlar genellikle normal araştırma ve oyunun bir parçasıdır ve uygun bir plan ve sabırla yönetilebilir.
Tırmalama
En sevdiğiniz kanepeyi veya pahalı perdeleri çizen kediler, evinizi yok etme görevinde değildir, aksine belirli ihtiyaçları karşılamak isterler. Tırmalama, büyük ölçüde kedinin pençelerindeki özel bezlerden kokuyu kendi bölgesine bırakan bir işaretleme davranışıdır.
Tırmalama, tımar etmek veya atıkları gömmek gibi doğuştan gelen bir davranış olduğundan, durdurması zor olabilir. Bununla birlikte, kedilere tırmalama direkleri gibi daha uygun nesneleri tırmalamaları öğretilebilir. Aşağıdaki üç taktik, kedinizin tırmalama davranışını yeniden yönlendirmenize yardımcı olacaktır.
Tırmalama tercihlerini belirleyin
Kedinizin neyi tırmalamayı tercih ettiğini öğrenmek için onu dikkatlice gözlemleyin. Halıları, perdeleri, ahşabı veya başka bir yüzeyi mi tercih ediyor? Pençeleri kafadan uzatılmış şekilde dikey olarak mı tırmalama yoksa yatay yüzeyleri mi tercih ediyor? Kedinizin tercih ettiği hedef materyalleri ve yönelimini anladıktan sonra, ihtiyaçlarına uygun bir tırmalama direği satın alabilirsiniz.
Kaşıma tercihine uyan öğeler temin edin
Tüm şekil, boyut ve dokudaki tırmalama direkleri çoğu yerde mevcuttur. Halı ile kaplı bir direk, halıları tırmalayan kediler için iyi bir seçim olacaktır. Kediniz kanepeleri ve diğer kabarık yüzeyleri tercih ederse, bir ip benzeri malzemeyle kaplı bir direk seçin. Tırmalama direği de kedinizin tercih ettiği tırmalama yönüne uygun olmalıdır. Perdelere tırmanan ve onu çizen bir kedi, bir duvara veya kapıya takılanlar gibi esneme için yeterince uzun bir direği tercih eder. Bununla birlikte, bir halı üzerinde yatay tırmalama hareketini seven bir kedinin düzleştirilmiş bir karton kutu veya yan tarafına yerleştirilmiş bir kütük kullanma olasılığı daha yüksektir.
Tahta parçalarını halı, kumaş veya diğer malzemelerle kaplayabilir, ardından tırmanma tünekleriyle bir "kedi ağacı" oluşturmak için bunları birbirine çivileyebilirsiniz. Bu, kedinizi eğlendirmeye ve kaşınma ihtiyacını karşılamaya yardımcı olacaktır. Satın aldığınız veya inşa ettiğiniz herhangi bir tırmalama direği, kullanım sırasında devrilmeyecek kadar sağlam olmalı ve en azından kedinizin arka ayakları üzerinde ön ayakları uzanmış olarak durduğu kadar uzun olmalıdır.
Direği kedinizin tırmalamayı sevdiği bir alanın yanına yerleştirerek kedinizin tırmalama davranışını yeniden yönlendirin. Daha sonra kademeli olarak seçtiğiniz bir yere taşıyabilirsiniz. Kediniz birkaç farklı yeri tırmalıyorsa, her birinin yanına bir direk koyun. Kedinizi yeni tırmalama direğine götürün ve onu kullandığı için onu ödül maması ve övgü ile ödüllendirin. Kedinizi, direğin üzerine veya çevresine yerleştirilmiş ikramları ile ikna edebilirsiniz.
Hedefleri kullanılamaz veya daha az çekici hale getirin
Kedinizin belirli bir alanı veya nesneyi tırmalamasını önlemenin tek garantili yolu, erişimini kısıtlamaktır. Ancak, bu pratik değilse, tırmalamayı önlemek için kurabileceğiniz bubi tuzakları vardır. Kedinizi tırmalamaya başladığında ürkütmek için devrildiğinde parçalan plastik kaplardan bir kule inşa edin. Eşyaları battaniyeler, plastik tabakalar veya çift taraflı bantla kaplama da çizilmeyi engelleyebilir. Daha pahalı bir taktik ise kediniz sınırı geçtiğinde, zararsız hafif şok veren bir çittir.
Tırmalamak koku işaretleme bileşeni olduğu için, kedilerin kokusu olan bölgeleri yeniden çizme olasılığı daha yüksektir. Bu döngüyü kırmaya yardımcı olmak için, bu alanların kokusunu gidermek için bir koku nötrleştirici kullanmayı deneyin.
Genel olarak, kediler cezaya iyi yanıt vermez çünkü ceza ile "suç" arasında bir bağlantı görmezler. Ceza sadece kedinize sizden korkmayı öğretir. Daha da kötüsü, saldırganlığa yol açabilir. Bağırmak, su tabancası fışkırtmak veya kedinizi kaşıdığında yüksek bir sesle korkutmak, ona tırmalamaktan ziyade varlığınızın ceza getirdiğini öğretir. Kediniz yalnızca siz yanınızdayken tırmalamaktan cezalandırılırsa, siz orada olmadığınızda tırmalamayı öğrenecektir. Daha önce bahsedilen "bardak kulesi" bubi tuzağı gibi tırmalamaya karşı etkili caydırıcılar tutarlı ve etilidir ve kedinin sahibiyle olumsuz bir uyarıcı ilişkilendirmesine neden olma olasılığı daha düşüktür.
Kumaş Çiğneme
Kedilerde kumaş çiğneme ve emme nispeten nadirdir. Bu, kedilerin araştırma arzusunu yerine getirme davranışı olabilir. Yavru kediler genellikle keşfederken çiğnerler ve çoğu bu davranışı bıraksa da bazıları bunu ömür boyu yapar. En sık Burma ve Siyam kedilerinde görülür, bu da insanlarda obsesif-kompulsif bozukluklarla karşılaştırılabilir bir genetik yatkınlık olduğunu düşündürür.
Yün, genellikle tercih edilen kumaştır ve çiğneme alışkanlığı olan bir kedi kazakları, çorapları, battaniyeleri, yastıkları ve diğer eşyaları ağzına alıp çiğneyebilir. Daha da önemlisi, bu davranış kedinizin sağlığı için zararlı olabilir. Yutulan kumaş parçaları, yaşamı tehdit eden sindirim sistemi tıkanıklıklarına neden olabilir. Ayrıca, kumaş çiğneyen kediler, elektrik kabloları, bantlar ve hatta iğne ve ip gibi tehlikeli maddeleri de çiğneyebilir.
Kabul edilemez hedeflere erişimi önleyin/alternatifler sunun
Gerekirse, çok fazla yutmadığı sürece, kedinizin çiğnemesi için değersiz birkaç parça kumaşı dışarıda bırakarak tüm değerli ve tehlikeli çiğnenebilir nesneleri saklayın. Ayrıca kedinize balık yağı kokulu kedi için güvenli kauçuk oyuncaklar veya kuru kedi maması gibi alternatifler sunmayı deneyin. İkincisini seçerseniz, kullanılan kuru mamanın, kedinizin hesaplanan günlük kalori alımının bir parçası olduğundan emin olun.
Can sıkıntısını önleyin
Uygunsuz nesneleri çiğnemeyi alışkanlık haline getiren bir kedinin başka oyalanacak şeylere ihtiyacı olabilir. Gezinme boruları, tünekleri veya asılı kedi oyuncakları bulunan, evde yapılmış veya alınmış bir "kedi evi" kedinizin zaman geçirmesine yardımcı olacaktır. Ek olarak, kurdeleleri sarkıtarak veya pinpon topları fırlatarak onunla oynamak için harcadığınız zamanı artırmaya çalışın. Mama kabına büyük bir top koyarak veya hareket ettirildiğinde yiyecekler dağıtan oyuncaklar sağlayarak kedinizin yiyecek arama ihtiyacını karşılamaya yardımcı olabilirsiniz.
Ev Bitkilerini Çiğneme
Ev bitkilerini çiğneyen kediler, genellikle çim veya diğer yeşilliklere çok az erişimi olan ev kedileridir. Kediler, normal araştırma ve oyunlarının bir parçası olarak bitkileri çiğneyebilir. Çoğu bitki zararsız olsa da birkaçı ölümcül olabilir. Bunlar;
**Fil Kulağı (Caladium spp.)
Sarmaşık (Hedera helix)
Lilyum (Lilium spp.)
Zakkum (Nerium oleander)
Deve Tabanı (Philodendron spp.)
Atatürk Çiçeği (Euphorbia spp.)**
Erişimi önleyin/alternatifler sağlayın
Hem ev bitkileriniz hem de kediniz için koruma sağlamanın tek yolu bitkilere erişimi engellemektir. Kediniz beslenmesinde sebze istiyorsa, yulaf otu ve kedi nanesi gibi alternatifler sunabilirsiniz, ancak yine de kediniz ev bitkilerini atıştırmaya devam edebilir. Ayrıca mama kabına marul veya maydanoz eklemeyi veya daha yüksek lif içeriğine sahip bir kedi mamasına geçmeyi deneyebilirsiniz.
Kabul edilemez hedefleri daha az çekici hale getirin
Ev bitkileri, yapraklara ticari bir evcil hayvan kovucu veya ıslatılıp ardından kırmızı biber serpilerek daha az çekici hale getirilebilir. Topraktaki naftalin kokusu da kedinizi uzak tutabilir. Alternatif olarak, saksının etrafına yerleştirilen "bardak kulesi" bubi tuzağı, kedinizi çiğnemeye başladığında ürkütebilir.
Çok Yalanan Kediler
Bazı kediler diğerlerinden daha titizdir, ancak takıntılı bir şekilde temizlenme bir soruna işaret ediyor olabilir. Yalama, kedilerde doğaldır, ancak bazen bu normal yalanma dürtüsü, çizgiyi aşarak takıntılı bir davranışa dönüşür. Kedinizin yalama sıklığı veya süresi aşırı görünüyorsa, sorunu görmezden gelmeyin. Kedinizin alışılagelmiş yalanma davranışının artık çok normal olmadığından şüpheleniyorsanız, şunları yapabilirsiniz. Kediler tipik olarak günlerinin %30-50'sini kendilerini yalayarak geçirir.
Kediler Neden Yalanır
Kedilerin vücutlarının bir bölgesi kaşıntılı veya ağrılı olduğunda yalarlar. Sorun ağrı ise, disk hastalığı veya anal kese gibi durumlarda yalanma ağrılı bölgeyle sınırlıdır. Kaşıntılı hastalıklarda ise yalanma daha geniş bölgelere yayılır. Kuyruk kökündeki takıntılı yalama, pire istilasına işaret edebilirken, polen veya gıda alerjisi olan kediler sırtlarını, karınlarını veya vücudun diğer bölgelerini yalayabilir.
Aşırı miktarda tüy yumağı veya tüy dökülmesine neden olan yalanma anormaldir. Yalama deri yüzeyini tahriş etmediği sürece enfeksiyon oluşturmaz. Kedi, yalama konusunda daha tutkulu hale gelirse ve deri yüzeyini sert diliyle aşındırırsa enfeksiyon meydana gelebilir. Enfeksiyon, yalanmayı yoğunlaştırır ve kısır bir döngüye sebep olup ciddi bir enfeksiyonla sonuçlandırır. Bunun çözümü, altta yatan nedeni belirlemek ve düzeltmektir. Hasta sahibi pireleri, bitleri ve tüylerini kontrol edebilir, ancak bunun ötesinde bir veteriner müdahale etmelidir.
"Aşırı" yalanma her zaman fiziksel bir sağlık sorunundan kaynaklanmaz. Bazen psikolojik bir nedene sahip olabilir. Kediler tutarlılık ve öngörülebilirlikten hoşlanır ve değişim stresli olabilir. Yakın zamanda yapılan bir hareket, evde başka bir evcil hayvanın eklenmesi veya kaybı, hatta program değişikliği kedilerde kaygıya neden olabilir. Bu gibi durumlarda bir "yer değiştirme davranışı" olarak kabul edilen yalama, kediyi sakinleştirebilir ve rahatlatabilir, ancak sorunun kaynağı doğru bir şekilde tanımlanıp ele alınmazsa bazen alışkanlık haline gelebilir.
Çoğu kedi etkileşimden gerçekten keyif alır. Kedinizin neyi sevdiğini bulmak, ister sizinle kucaklaşma, isterse battaniyesi gibi sevdiği bir oyuncak olsun, stresi azaltabilir. Son olarak, eğer kediniz ciddi şekilde stres altındaysa, veterineriniz tarafından reçete edilen geçici bir anti-anksiyete (kaygı) ilaç tedavisinin garanti edilebileceğini söylüyor.
Ek olarak, tırnaklarını ısıran insanlar gibi, tekrarlayan yalama eylemi, davranışı güçlendiren stres giderici bir zevk bileşeni içerebilir. Böylece kedi yalama, nedeni tespit edilip çözüldükten sonra da devam eden bir alışkanlık haline gelebilir. Genellikle, davranış [doğal olarak veya ilaç yardımı ile] yaklaşık bir ay içinde unutulur.
Nedeni ister fizyolojik ister psikolojik olsun, aşırı titizlik sorununu çözmek belli bir zamana ve sabırlı olmasını gerektirecektir.
