Astım, solunum yollarının veya bronşların daralması olarak tanımlanır. Kedilerin %1-5'ini etkileyen, alt solunum yollarının bir hastalığıdır. Tanımla ilgili bazı tartışmalar olsa da çoğu klinisyen ve araştırmacı, kedi astımının bağışıklık sistemini uyaran solunan alerjenlerine karşı alerjik bir reaksiyondan kaynaklandığı konusunda hemfikirdir. Astıma neden olan spesifik ajanlar tipik olarak tanımlanamazken şüpheli alerjenler arasında sigara dumanı, tozlu kedi kumu, ev temizlik solüsyonlarından ve aerosol spreylerinden çıkan buharlar, ağaçlardan, yabani otlardan ve çimenlerden kaynaklanan polen, küf, toz akarları, şöminelerden ve mumlardan çıkan duman hatta bazı yiyecekler sayılabilir.
Duyarlı bir kedi bir alerjeni ilk kez soluduğunda, bağışıklık sistemi o antijeni hedef almak için spesifik antikorlar oluşturur. Kedi bu antijene tekrar maruz kaldığında bu antikorlar alerjeni tanır ve birçok farklı tipte bağışıklık hücresini solunum yollarına getiren bir dizi olay başlatır. Bu bağışıklık hücreleri daha sonra solunum yollarının tahriş olmasına, şişmesine ve reaktif daralmasına neden olan bir durum olan yangıyı teşvik eden maddelerin üretimini tetikler. Sonuç olarak hava yollarının çapı küçülebilir ve pasajlar içinde mukus birikebilir. Tüm bu işlemler, havanın hava yollarında hareket etme yeteneğini sınırlar ve kedinin özellikle nefes verirken solunum güçlüğüne neden olur.
Astım teşhisi konan kedilerin ortalama yaşı 4 ile 5 arasındadır. Erkekler ve dişiler eşit derecede risk altındadır. Astımda genetiğin muhtemelen rol oynayabileceği ve bir kediyi veya bir ırkı astıma karşı diğerlerine göre daha savunmasız hale getirebilecek kalıtsal faktörlere neden olduğu düşünülmektedir. Ancak şu anda genetiğin rolü belirsizliğini korumaktadır. Siyam kedilerinde daha yaygın olabileceğini düşünüyor. Zamanlarının bir kısmını veya tamamını dışarıda geçiren kedilerin, potansiyel alerjene maruz kaldıkları için yalnızca iç mekandaki kedilere göre astımlı olma olasılığının daha yüksek olduğu söylenebilir.
Klinik Belirtiler
Astımlı kediler nefes almada zorluk, hırıltılı solunum, hızlı hızlı nefes alma, öksürme veya erken kesilme, açıkağızlı nefes alma veya kusma belirtileri gösterebilir. Kedi dinlenirken ya da oynuyorken aniden durur ve nefes alması daha hızlı hale gelir, ağzı açık olarak nefes almaya başlar. Göğsü ve karnı anormal bir şekilde yukarı ve aşağı hareket eder, solunum yüzlek ve hızlıdır. Kedi nefes verirken hırıltılı bir ses duyabilirsiniz. Bu belirtiler, akut solunum krizlerinden kronik düşük dereceli öksürüğe, yüksek solunum hızı veya artan solunum çabasına kadar değişen farklı yoğunlukta belirtiler gösterir. Bu belirtiler kendiliğinden olabilir veya kedinin boğaz bölgesine hafifçe basılarak ortaya çıkabilir. Bir astım krizi sırasında, birçok kedi vücudunu yere yakın bir şekilde büker ve boyunlarını karakteristik bir duruşla öne doğru uzatır.
Astım ataklarının ciddiyeti aşağıdaki dört kategoride sınıflandırır: (1) hafif (semptomlar aralıklı olarak ortaya çıkar, fakat her gün değildi ve kedinin yaşam tarzını etkilemez); (2) orta derecede (semptomlar her gün ortaya çıkmaz, ancak ortaya çıktıklarında daha şiddetli ve kedinin aktivitesini olumsuz etkiler); (3) şiddetli (önemli ölçüde zayıflatıcı semptomlar her gün ortaya çıkar); ve (4) yaşamı tehdit edici (bronşiyal daralma, potansiyel olarak ölümcül solunum güçlüğüne ve dudaklar, burun gibi normalde pembe renkli dokuların maviye dönmesine neden olan oksijen yokluğuna neden olur). Bu noktada, acil bir durumunuz vardır ve Veteriner hekim bakımı zorunlu demektir. Aslında, daha erken aşamada veteriner hekimin aranması gerekmektedir. Solunum Güçlüğünün ilk belirtileri göz ardı edilirse durum hızla daha şiddetli aşamaya ilerleyebilir. O durumda acil tedavi yapılmazsa kedi ölebilir.
Teşhis
Kedi astımını kesin olarak teşhis edebilecek tek bir spesifik test yoktur. Veteriner hekim kedinizin astım olabileceğinden şüphelenirse, kedinin sağlık geçmişinin yanı sıra röntgen gibi görüntüleme çalışmalarının sonuçlarını, kedinin hava yolu salgılarındaki hücrelerin mikroskobik değerlendirmesini (sitoloji) ve bazı durumlarda kanını ve alerji testini dikkate alacaktır.
Kedi astımı teşhisi söz konusu olduğunda, bir resim bin kelimeye bedeldir, bu nedenle veteriner hekimler bir kedinin akciğerlerinin içini görmek ve durumlarını değerlendirmek için röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve bronkoskopi kullanırlar. Daralmış hava yollarında hapsolmuş hava, akciğerlerin aşırı şişmesine ve radyografide normalden daha büyük görünmesine neden olur. BT, astımı teşhis etmede ve bu durumu kedilerde hava yolu hastalığının diğer nedenlerinden ayırt etmede de yararlı olabilir.
Bronkoskopi, esnek bir kameranın (bronkoskop) ağızdan geçirilerek akciğerlerin hava yollarına indirildiği bir tekniktir. Derin sedasyon veya genel anestezi gerektiren bu teknik, hava yollarının içini görselleştirmek ve hava yolları hücre örneklerini toplamak için kullanılabilir. Astımlı kediler, solunum yollarının iç yüzeyinin görünümünde genellikle belirgin değişikliklere sahiptir, ancak bu değişikliklerin bazıları kedilerin diğer solunum yolu hastalıklarında da görülebilir. Astımlı kedilerin solunum yollarından alınan hücrelerin analizi, yüksek sayıda yangı hücrenin varlığını ortaya çıkarabilir, ancak bu hücreler başka solunum yolu hastalıklarından muzdarip kedilerde de bulunabilir.
Kedi astımını teşhis ederken, benzer belirtilere neden olabilecek ve benzer test sonuçları verebilecek diğer hastalıkları ayırt etmek çok önemlidir. Kronik bronşit, akciğer parazitleri ile enfestasyon, diğer parazitlerin akciğerlere göçü ve ayrıca pnömoniye neden olan diğer bulaşıcı hastalıkların tümü, kedi astımı vakasında bulunanlara benzer işaretler ve test sonuçları ile sonuçlanabilir. Bu diğer rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar astımlı kedi için uygun olmayabilir ve yarardan çok zarar verebilir.
Tedavi
Kedi astımını tedavi etmek için, veteriner hekimler, solunum yollarını genişletmek için bronkodilatatör veya akciğerlerdeki iltihabı azaltmak için genellikle kortikosteroidler reçete edeceklerdir. Bu ilaç türlerinin her ikisi de oral, solunan (inhalasyon) ve enjekte edilebilir formları mevcuttur. Kortikosteroidler tek başına kullanılabilse de bronkodilatörler astıma neden olan hava yolu yangısının tedavi etmedikleri için genellikle tek başlarına kullanılmazlar.
Prognoz
Kedi astımı, genellikle zamanla önemli ölçüde iyileşmeyen ilerleyici bir durumdur ve etkilenen kediler, şiddeti hafiften yaşamı tehdit edici boyuta değişen ara sıra astım krizleri yaşayabilir. Kediler astımdan asla "tedavi edilemezler", ancak sahipleri astımlı kedilerinin solunum çabalarını dikkatle izleyerek ve yardıma ihtiyaç duyduklarında ilaçlarla müdahale ederek yıllarca mutlu yaşamasına yardımcı olabilirler.
