Kedi pankreası nispeten küçük bir iç organ olmasına rağmen, bir kedinin sağlığını korumada çok yönlü bir rol oynar. Gerçekten de bu hayati organın yangısıyla sonuçlanan bir hastalık veya yaralanma pankreatitis adı verilen bir durum hayvan acil ve potansiyel olarak oldukça maliyetli tıbbi bakım görmedikçe ölümcül olabilir.
Pankreas, kedinin karnında sol böbreği ile duedenum arasında ince, pembe, V şeklinde bir doku şerididir. Endokrin ve ekzokrin olmak üzere iki işlevi sürdüren bezsel bir organdır.
• Endokrin işlevi: Toplam pankreas kütlesinin küçük ama çok önemli bir kısmı, Langerhans adacıkları adı verilen küçük hücre kümelerini içeren dokudan oluşur. Bu hücreler iki hormon üretir: kan şekeri üretimini uyaran glukagon ve dolaşımdaki kan şekerinin uygun seviyelerini muhafaza eden insülin. Endokrin pankreasın en yaygın bozukluğu, yağların, proteinlerin ve karbonhidratların anormal metabolizmasına neden olan bir durum olan şeker hastalığıdır.
• Ekzokrin işlevi: Ekzokrin pankreasın ana aktivitesi, normalde pankreastan dışarı ve ince bağırsağa geçen bir sıvının üretilmesi ve salgılanmasıdır. Burada yağların, proteinlerin ve karbonhidratların sindirimini sağlamak için aktive edilir. Bu sıvıda enzimlerin yetersiz üretimi, bir hayvanın sindirim süreçlerine müdahale edebilir. Ekzokrin pankreas yetmezliği olarak bilinen bir bozukluk. Öte yandan, bu sindirim enzimleri erken aktive edilirse bağırsaklara değil, pankreasın kendisine ve çevresindeki dokuya sızabilirler. Bu süreç, pankreatit olarak bilinen durum olan organın şiddetli yangısına yol açabilir.
Anormal Aktivite
Bu, sindirim enzimlerinin normalde pankreas dokusuyla doğrudan temasa geçmelerini önleyen küçük damlacıklar halinde tutulur. Enzimler biyolojik olarak salgılanana ve pankreas kanalı yoluyla ince bağırsağa geçene kadar inaktif kalmaya programlanmıştır.
Enzim salgılama sürecinin birçok uyaranı vardır. Kedinin açlık sürecinden yemek sürecine kadar devam edebilir. Ancak bu sindirim enzimleri pankreasın içindeyken çalışmaya başlarlarsa yağ, protein ve karbonhidrattan oluştuğu için organın kendisi sindirmeye başlayabilirler. İşte bu durum pankreatite yol açar.
Çalışmalar pankreatitin genel kedi popülasyonunun %2’sinden daha azında meydana geldiğini göstermiştir. Her iki cinsiyetten ve her yaştan ve ırktan kediler benzer şekilde savunmasız görünmektedir.
Muhtemel Nedenler
Pankreatitin spesifik nedenleri bilinmemektedir. "Bir hayvanın doğal savunma mekanizmalarındaki bir şey, belki de bir kusur, hastalığı tetikliyor ve pankreas dokusunun sindirilmesine neden oluyor. Bazı insanlar bunun diyetteki çok fazla yağdan veya böcek ilacı veya diğer toksinlerin yutulmasından kaynaklanabileceğine inanıyor ."Bazı durumlarda, fiziksel travma –ör. araba çarpması- hastalık vakalarıyla ilişkilendirilmiştir ve toksoplazmoz ve FIP gibi çeşitli hastalıklar, pankreatitin olası nedenleri olarak gösterilmektedir. Yine ilaç yan etkileri gibi faktörler, yangısal bağırsak hastalığı, karaciğer hastalığı ve paraziter enfeksiyonlar pankreatitisin nedenleri arasında sayılabilir.
Kedi pankreatitisinin aşamaları: Kediniz tamamen normal bir pankreasa sahip olabilir, ancak daha sonra görünürde bir neden olmaksızın ani, çok akut ve çok şiddetli bir hastalık vakası geliştirebilir. Ve kedi bu akut atak sonucunda ölebilir ya da düzelebilir ve pankreasında bir daha asla sorun yaşamayabilir. Ancak sıklıkla olan, kedinin akut ataktan kurtulması ve ardından kronik pankreatitis geliştirmesidir. Hayvan, zaman içinde aralıklı olarak küçük hastalık nöbetleri geçirme eğiliminde olacaktır. Her olayda, daha az yangı olacak, ancak pankreas dokusunda kademeli olarak hasar olacak ve bu da sonunda organın işlevini yerine getirme kabiliyetine zarar verecektir.
Teşhis ve Tedavi
Kedi pankreatiti ile ilişkili klinik belirtiler (iştahsızlık, uyuşukluk) çok spesifik değildir. Standart tanı prosedürü, hayvanın tıbbi geçmişini, kapsamlı bir fiziksel muayeneyi, kan sayımı ve ultrasonu içerecektir. Pankreas anormalliklerinde, röntgen tanıda yardımcı olmayabilir çünkü normalde de yeterli ölçüde seçilemez. Bununla birlikte, bazen pankreatitise benzer semptomlara sahip olabilen bağırsak tıkanıklığı gibi diğer bozuklukları ayırt etmek için yararlıdırlar. Kesin bir tanı koymanın tek yolu biyopsidir ancak bu uygulama hastanın durumundan dolayı zor olabilir.
Kedi pankreatitis için tekdüze etkili bir tedavi henüz geliştirilmemiş olsa da etkilenen kedi tipik olarak destekleyici tedavi devam ederken birkaç gün hastanede yatırılabilir. Bu tedavi, hastanın yeterli beslendiğinden emin olmak için, doğrudan midesine bir tüp yoluyla beslenmesini gerektirecektir. Bu, hayvanın iştahı açılana kadar devam ettirilmelidir.
Pankreatitiste prognoz kötüdür ve ölümle sonuçlanabilir. Ayrıca hastanın iyi bir bakıma ihtiyacı vardır bu yüzden hasta sahibi için çok maliyetli olabilir.
